Haksız Rekabette Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır

Haksız Rekabette Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır
Haksız rekabette hem dünyada ve Avrupa’daki yeni, özellikle zarar konusu ile ilgili gelişmelerden bahsedeceğim.
Ve bizim şu an yürürlükteki mevcut Türk Ticaret Kanununun 58. maddesindeki haksız rekabet durumunda ortaya çıkan zararın nasıl tazmin edileceğine ilişkin düzenlemeden bahsedeceğim.
Yani kusura bakmayın biraz heyecanlıyım; ama ben konuştukça açılırım. Şimdi o ayrımı öncelikle söyleyeyim, haksız rekabet hükümleriyle korunan şey rakiplerin rekabet hakkıdır.
Hocamın bahsettiği, Rekabet Hukukunun düzenlemeleriyle koruduğu şey ise piyasadır. Rakipler değildir. Yani rekabetçi bir piyasadır.
Bu ayrımı koyduktan sonra doğal olarak yani Rekabet Hukuku hükümlerine aykırı davranan teşebbüsler belki tazminat ödeyeceklerdir; ama oradaki tazminat ile bizdeki tazminat biraz kamu hukuku ve özel hukuk ayrımını hafif hissettiren bir farklılığa sahip.
Ama benim söyleyeceklerimin yani üç kat dışındaki tazminat ile ilgili önemli bir diğer kısmını hocam zaten söyledi, onun için ben farklara değineceğim.
Giriş Haksız rekabet öncelikle olağan rekabet hakkının kötüye kullanılmasıdır ve bir haksız fiil olarak nitelendirilebilir. (1) (1) Hayri Domaniç/Erol Ulusoy, Ticaret Hukukunun Genel Esasları, İstanbul, 2007, s. 272.
Bu nedenle haksız rekabette tazminat konusu incelenirken haksız fiilin unsurlarından biri olan zarar konusunun hem klasik yaklaşımla hem de yeni yaklaşımlar çerçevesinde incelenme gereği vardır.
Bu çalışmada klasik zarar türleri yanında ekonomik zarar ve özellikle salt ekonomik zarar konusuna haksız rekabet bağlamında değinilecektir.
Türk hukukunda bir eylemin haksız rekabet olarak vasıflandırılabilmesi için mağdurun bir zarara uğramasına gerek yoktur.
Mağdurun zarar tehlikesine maruz kalması, o eylemi haksız rekabet olarak nitelemek için yeterlidir(TK m.58/I).
Zarar tehlikesinin mevcudiyetinde, tespit, men ve eski hale iade davaları açılabilir. Ancak, kanun koyucu tazminat davaları bakımından zarar tehlikesinin varlığını yeterli görmemiş, zararın mevcudiyetini aramıştır(TK m. 58/I-d).
Bu nedenle, maddi tazminat talebinde bulunabilmek için haksız rekabet eylemi sunucunda mağdurun zarara uğramış olması koşulu aranır. Ancak haksız rekabette zararın görünüş biçimi çoğu durumda klasik haksız fiildekinden farklılık arz eder.
Çünkü genellikle haksız rekabet ve rekabet hukuku kuralları soyut ekonomik menfaatleri koruyan düzenlemeler getirmişlerdir. Haksız rekabet nedeniyle zarara uğradığını iddia eden davacı, borçlar hukukunun genel ilkelerine göre fiilen bir zarara uğradığını ispat etmek zorundadır(BK m.42/I).
Genel kural bu olmakla birlikte, haksız rekabet neticesinde ortaya çıkan zararla bunu doğuran eylem arasındaki illiyet bağının ispatlanmasının çok güç olduğunu gören kanun koyucu, TK m.58/I-e hükmüyle bu kurala bir istisna getirmiştir.
Söz konusu hükme göre, “davacı lehine ve (d) bendi hükmünce tazminat olarak hâkim, haksız rekabet neticesinde davalının elde etmesi mümkün görülen menfaatin karşılığına dahi hükmedebilir.”
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, kanun koyucu maddi tazminat davasında iki talepten bahsetmiştir. Bunlardan ilki, maddi zararın ispat edilerek zarar ve ziyanın tazmini talebi(TK m.58/I-d); diğeri ise, haksız rekabet failinin elde ettiği kazancın devri talebidir(TK m.58/I-e).
Konunun arzettiği hukuksal incelik ve özellikle kazanç devri talebiyle tazminat talebi arasındaki sınırın doktrin ve Yargıtay tarafından net bir şekilde çizilememiş olması nedeniyle, bu iki talep ayrı ayrı incelenip aralarındaki fark ortaya konmaya çalışılacaktır.
Ayrıca maddi tazminat talebine dayanak teşkil eden zarar ile kazanç devrine dayanak teşkil eden zarar arasında bir ayrım yapma gereği doğduğundan, bu çalışma kapsamında zarar kavramına farklı bir bakış açısıyla değinilecektir.
Haksız rekabette tazminat konusunun istisnai konumu, zarar kavramına haksız rekabetin ruhuna uygun olarak ekonomik bir yaklaşım getirmeyi zorunlu kılmaktadır.
Bünyamin GÜRPINAR / Murat ORUÇ / Haksız Rekabette Tazminatın Hesaplanmasında Yeni Yaklaşımlar (Sorumluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu-2009)
Haksız rekabetin sınırları ne ki?
Herkesin dilinde bir haksız rekabet söylemi…